Những hiểu lầm 'chết người' về HIV

Những người phụ nữ có HIV tham gia chung kết cuộc thi "hoa hậu" HIV. Ảnh: P.N.

Đã 20 năm căn bệnh thế kỷ có mặt tại Việt Nam, nhưng đến giờ vẫn còn không ít bạn trẻ cho rằng bệnh có thể lây truyền qua muỗi hay côn trùng đốt, ăn uống chung bát đĩa, thậm chí qua đường hô hấp.
Kết quả điều tra quốc gia về vị thành niên và thanh niên quốc gia gần đây cho thấy, hầu hết bạn trẻ đều biết HIV có thể lây truyền qua tình dục không an toàn, tiêm chích, từ mẹ sang con... Tuy nhiên, một số đáng kể vẫn còn cho rằng HIV có thể lây truyền qua muỗi đốt hay côn trùng đốt (26%), qua ăn uống chung bát đĩa (10%) hoặc qua đường hô hấp (13%).

Cách hiểu mang tính bảo vệ thái quá này có thể làm trầm trọng thêm những định kiến xã hội đối với người nhiễm HIV, khiến họ không chỉ bị cộng đồng mà chính cả người thân xa lánh.

Ngay trước lúc sắp được rời trại cai nghiện, anh Hà, ở Thủy Nguyên, Hải Phòng biết tin mình nhiễm bệnh. Khi đó chân tay anh rụng rời, mọi thứ như sụp đổ hết dưới chân. Điều đau đớn hơn là khi về nhà, người thân biết tin anh bị HIV liền xây cho anh phòng mới để ở. Sau đấy mẹ anh sắm các vật dụng cá nhân cho con trai, như bàn chải, khăn mặt, cốc, chén, bát, đĩa...

"Tôi thấy mình bị cô độc, xa lánh. Mọi người không ai dám đến gần tôi, bóc quả cam đưa cho cháu mà mẹ nó biết là vứt ngay. Đi ra đường thì mọi người bàn tán, xì xào, chỉ trỏ", anh Hà tâm sự.

Cũng vì thế, anh tự giam mình trong căn phòng 7m2, không ra khỏi phòng, không tiếp xúc, không thư từ, điện thoại với ai. Ngày nào cũng thế, người nhà chuyển đồ ăn cho anh bằng những chiếc cốc nhựa của riêng anh qua cửa sổ. Lúc đó, anh chẳng thiết sống nữa, anh tìm đến ma túy và bắt đầu nghiện lại.

“Tôi muốn chơi cho đời mình nát đi, mình không phải là mình nữa, để đỡ phải nghĩ, đỡ phải dằn vặt, đỡ phải đau đớn”, anh Hà cho biết.

Cũng vì ánh mắt ghẻ lạnh, xa lánh của người xung quanh mà không ít người muốn tìm đến cái chết. Có chị em khi biết mình nhiễm HIV đã nấu hẳn một nồi cháo trộn với thuốc trừ sâu để mấy mẹ con cùng chết. Thế nhưng khi nghe thấy tiếng trẻ con hàng xóm gọi con mình, chị như bừng tỉnh, đổ nồi cháo đi. "Suýt nữa thì tôi đã giết cả con mình", người phụ ấy nghẹn ngào nói.

Chị Tòng Thị Thu Hà, 27 tuổi, ở Điện Biên cũng đã 3 lần định ăn lá ngón để giải thoát chính mình. "Lá ngón độc lắm, chỉ cần ăn 3 lá là đủ chết. Nhưng rồi mình cũng không đủ can đảm làm điều đó vì nghĩ sao mình lại phải chết uổng như thế, mình phải cố gắng sống", chị Hà nói.

Và không biết bao nhiêu trẻ vô tình mang trong mình căn bệnh thế kỷ bị cấm đến trường. Với các bé được nuôi dưỡng tại Trung tâm Mai Hòa, Củ Chi, TP HCM, điều ao ước lớn nhất của các em là được đến trường đi học như bao bạn khác chứ không phải chỉ học trong một lớp chỉ có vài ba học sinh.

Sự kỳ thị, phân biệt đối xử đã khiến chương trình phòng, chống HIV khó tiếp cận với người nhiễm và những người dễ bị tổn thương. Nhiều trường hợp phụ nữ mang thai xét nghiệm HIV dương tính đã không quay lại chương trình.

Tính đến ngày 30/9/2010, trên cả nước đã có gần 230.000 người nhiễm HIV được phát hiện. Trong đó, hơn 180.000 người vẫn còn sống.

VNE